Human Library
Vooroordelen: we hebben ze allemaal. Ook al denk je van jezelf dat je alles accepteert van anderen en dat je heel verdraagzaam bent, toch heb je vaak onbewust vooroordelen.
Een vooroordeel is een mening of aanname waarvan je eigenlijk niet weet of hij wel klopt. Het is een oordeel dat niet gebaseerd is op kennis maar op een veronderstelling. Vooroordelen zijn meestal negatief en gaan vaak over eigenschappen van een groep mensen. Die vooroordelen zijn er in de meeste gevallen in een impuls. Daar kun je vaak niet veel aan doen, je brein doet dat voor jou.
Om een voorbeeld te geven: Ik zie jou of hoor jou bijvoorbeeld praten en ik (of eigenlijk mijn brein) zie gelijk als in een reflex “iets” aan jou. Iets wat het brein vanuit vorige ervaringen herkent. Er wordt gelijk, door dat brein wederom, een labeltje van een vooroordeel aan vastgeplakt. Daar kun je eigenlijk heel weinig aan doen op dat moment. Op een later moment kun je je mening nog herzien omdat je altijd nog kunt reflecteren op dat impulsieve vooroordeel.
Doe je dat niet dan kan het zo zijn dat er stigmatisering in sluipt. En stigmatisering is weer het proces waarin een groep personen negatief wordt gelabeld, veroordeeld en uitgesloten. Dit gebeurt op grond van gemeenschappelijke, afwijkende kenmerken en/of gedragingen die angst of afkeer oproepen.
Om te kunnen reflecteren op je eigen vooroordelen kun je, als je er open voor staat, het beste beginnen bij het verkennen, herkennen en erkennen van je onbewuste vooroordelen.
Omdat ik zelf behoorlijk wat ervaring heb opgedaan met vooroordelen en (zelf)stigmatisering heb ik er voor mezelf zo’n beetje mijn levensmotto van gemaakt om stigmatisering te willen ombuigen. Dit door bewustwording naar meer verdraagzaamheid en begrip voor anderen.
En dat is dan ook de reden dat ik nu al voor de derde keer meedoe als “levend boek” aan de Human Library. Voor wie het nog niet weet: bij de Human Library kunnen “lezers” “levende boeken” op thema lenen om met “het boek” het gesprek aan te gaan over eventuele vooroordelen of stigma’s.
En binnenkort is het dus weer zo ver. Ik mag op zaterdag 27 oktober samen met 15 andere levende boeken die ieder hun eigen verhaal hebben, weer mijn verhaal vertellen aan wie het maar wil horen. Mijn verhaal over mijn eigen kwetsbaarheid in combinatie met de zorg voor mijn 2 bijzondere kinderen.
Deze keer is de Human Library zelfs een onderdeel van de Dutch Design Week omdat de organisatie het zo’n mooi gegeven vindt. De Human Library is onder de vlag van Social Design opgenomen in de route die duizenden designliefhebbers gaan afleggen. De Social Design Route onderzoekt hoe ontwerpers het sociale weefsel kunnen versterken, aandacht voor sociale vraagstukken kunnen creëren, helpen bouwen aan een inclusieve samenleving en hoe ze nieuw cultureel gedrag helpen bevorderen.
Mooi dus dat de levende boeken middels het concept Human Library daarbinnen een plekje hebben weten te bemachtigen. Passend ook omdat de meeste levende boeken bijna een levend kunstwerkstuk kunnen worden genoemd, zo mooi zijn ze om te lezen!
Ik ben nooit zo’n hardloper als het gaat om meedoen aan zoiets als de Human Library. Voordat ik me dan ook voor de eerste keer opgaf voor deze dag had ik verschillende scenario’s de revue laten passeren en had ik er heel veel vragen over. Je gaat namelijk allerlei gesprekken aan met onbekende mensen wat al veel energie kost.
Tussendoor moet je ook nog eens “socializen” met de andere boeken wat misschien nog meer energie kost dan het voeren van de gesprekken! Ik was bang dat de dag me te lang zou gaan duren, dat ik het te vermoeiend zou vinden, te overprikkelend door de drukte die het met zich mee zou brengen. Ook vroeg ik me af: waar moet ik het over hebben om interessant genoeg te zijn, wat doe ik met moeilijke vragen, wat als het te dichtbij komt of wat als iemand boos wordt?
Ondanks al deze gedachten besloot ik toch om mee te doen. En wat is gebleken? Ik krijg er meer energie van dan dat het me kost! Ik krijg er energie van omdat ik het prachtig vind dat er mensen zijn die speciaal voor de Human Library naar de bibliotheek komen om het gesprek aan te gaan over hun vooroordelen.
Ik vind het prachtig dat ze op hun vrije zaterdagmiddag tijd willen maken voor contact met iemand die ze triggert of raakt of ze juist helemaal niets zegt. Ik vind het geweldig dat ze willen nadenken over vooroordelen, ze willen verkennen en (h)erkennen en ze eventueel willen bijstellen of zelfs overboord kunnen gooien.
Ook vind ik het een mooie dag voor mezelf. Ik kan door mijn eigen verhaal te vertellen weer meer aan mijn eigen herstel werken, mijn eigen ervaringsverhaal wat bijslijpen en misschien ontdekken dat de rouw in mijn ervaringsverhaal anders is geworden. En zelf ook nadenken over vooroordelen en stigma.
Want ik mag mezelf dan wel Stigmama noemen, ik heb ook nog zo mijn vooroordelen, dat weet ik zeker! En juist door het gesprek aan te gaan met mijn lezers kan ik mezelf ook weer verdiepen in hun denkwereld en mijn denken over hun eventuele vooroordelen. Het is voor mij daarom een training in het verbreden van mijn eigen verdraagzaamheid en het uitdragen van ervaringskennis.
Het doet mij heel veel, zo’n dag van de Human Library. Als het moment daar is om de lezers te gaan ontvangen en ik de levende boeken allemaal zo zie zitten moet ik altijd eerst een traantje wegpinken van ontroering. Want ik vind het supermooi dat zoveel mensen geheel belangeloos een hele dag geven aan mensen die zij niet kennen door het vertellen van hun verhaal. En dat ik daar onderdeel van mag zijn. Dat is toch pas echte rijkdom!
Ik hoop dat het bijzonder druk gaat worden en dat er misschien wel een heel ander soort publiek gaat komen dan de levende boeken gewend zijn.
En ik vraag me af: zullen designminnende mensen ook vooroordelen hebben die ze willen onderzoeken? Zijn dat ook gewoon gewone mensen? Ik ga het meemaken en ervaren!
